ប្រវត្តិជោគជ័យនៃអាជីវកម្មលក់បង្គន់អនាម័យរបស់អ្នកស្រី អ៊ិន ចំរើន / Business Profile – Ouen Chomroeun

(Video and English version below)

ផ្ទះឈើរបស់អ្នកស្រី អ៊ិន ចំរើន ស្ថិតនៅក្នុងទីតាំងដីដ៏ធំទូលាយមួយនៅក្នុងខេត្តពោធ៍សាត់ ភាគខាងជើងនៃទីក្រុងភ្នំពេញ។ នៅទីធ្លាមុខផ្ទះរបស់អ្នកស្រី មានស្មៅដុះ និងមានស្នាមកង់លូដែលបានត្រូវដាក់ហាលសម្ងួតក្រោមកំដៅថ្ងៃ។ ប៉ុន្មានម៉ោងមុន [ការសម្ភាសន៍] នេះបន្តិច ស្វាមីរបស់អ្នកស្រីបានធ្វើការដឹកគ្រឿង បង្គន់ដោយផ្ទាល់ទៅឱ្យអតិថិជននៅក្នុងតំបន់ ហើយកន្លែងហាលកង់លូនោះគឺទំនេរសំរាប់ការហាលកង់លូថ្មីបន្តទៀត។

បើនិយាយពីអាជីវកម្មសំណង់វិញ ជាទូទៅគឺមានទស្សនៈមួយថាបុរសជាអ្នកធ្វើរាល់ការងារចាក់ពុម្ភធ្ងន់ៗ រីឯស្ត្រីគ្រាន់តែជាអ្នកកាន់បញ្ជីឬឯកសារផ្សេងៗប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកស្រី ចំរើន វិញ គាត់មិនដែលគេចវេសពីការងារចាក់លូបង្គន់នោះទេ ហើយបានធ្វើការនេះដោយខ្លួនឯងអស់រយៈពេលជិត ៣០ឆ្នាំមកហើយ។ ដោយមានការប្តេជ្ញាចិត្ត និងការប្រឹងប្រែងខ្លួនឯង អ្នកស្រីបានចម្លងអាជីវកម្មរបស់ឪពុកដែលជាជាងចាក់លូបង្គន់ តាំងពីអ្នកស្រីនៅវ័យក្មេងម្ល៉េះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកស្រី និងក្រុមកម្មករដែលសុទ្ធសឹងជាស្រ្តី ធ្វើការចាក់លូបង្គន់បានជាង ២០ នៅក្នុងមួយថ្ងៃ ដែលចំនួននេះគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ពី ៣ ទៅ ៥ខ្នងផ្ទះ សំរាប់ទិញយកទៅសាងសង់។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មុខរបររបស់អ្នកស្រីមិនមែនចាប់ផ្តើមភ្លាមទទួលបានជោគជ័យភ្លាមនោះទេ។ ដោយសារតែអ្នកស្រីជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនស្រី ៥នាក់ អ្នកស្រី ចំរើន ត្រូវទទួលបន្ទុកមើលថែទំាំប្អូនៗ និងឪពុកចាស់ជរា តាំងតែពីខ្លួននៅវ័យជំទង់។ ពេលបានអាយុ១៧ឆ្នាំ អ្នកស្រីបានផ្លាស់ទៅរស់នៅជាមួយស្វាមីនៅភូមិជាប់គ្នាមួយទៀត ហើយក៏បានចាប់ផ្តើមបន្តអាជីវកម្មសំណង់ពីឪពុករបស់អ្នកស្រី។ ពេលនោះហើយដែលអ្នកស្រីបានចាប់ផ្តើមរៀនដោយធ្វើពាងដោយខ្លួនឯង ទៅតាមអ្វីដែលអ្នកស្រីបានសង្កេតឃើញពីការធ្វើរបស់ឪពុកអ្នកស្រី និងកម្មករគាត់ផ្សេងទៀត ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក។ អ្នកស្រីចំរើន បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពីដំបូង ពាងទឹកដែលខ្ញុំចាក់មានរាងមិនល្អទេ តែអាចប្រើបាន។ ឥឡូវ ពាងទឹកទាំងអស់មានគុណភាពល្អជាងពាងអាជីវករផ្សេងទៀតនៅក្នុងខេត្ត ដូច្នេះខ្ញុំទាមទារតម្លៃខ្ពស់ជាងបន្តិចសម្រាប់ពាងនីមួយៗ»។

នៅពេលចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មដំបូង អ្នកស្រីចំរើន លក់ពាងទឹកបានតែ២ទៅ៣ប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយខែ ដែលនេះស្ទើរតែមិនគ្រប់សម្រាប់ការចំណាយនៅក្នុងគ្រួសារអ្នកស្រី។ ដោយមូលហេតុនេះហើយ អ្នកស្រីត្រូក៏វបង្ខំចិត្តងាកទៅរកប្រភពចំណូលផ្សេងទៀត ដើម្បីយកមកផ្គត់ផ្គង់ការចំណាយក្នុងគ្រួសារ ហើយក៏សម្រេចចិត្តវិនិយោគទៅលើកសិដ្ឋានមួយ។ ជាអកុសល កសិដ្ឋាននោះបានបរាជ័យ ដែលធ្វើអោយអ្នកស្រីជំពាក់បំណុលគេជាច្រើន។

នៅក្នុងឆ្នាំ២០១១ អង្គការវ័តធើសេដបានចុះទៅជួបអ្នកស្រីដល់ផ្ទះ។ នេះជាសកម្មភាពថ្មីដំបូងរបស់អង្គការវ័តធើសេដ ក្នុងការបង្កើតទីផ្សារអនាម័យនៅទីជនបទ ហើយអង្គការបានកំពុងតែស្វែងរកអាជីវកម្មសំណង់ទ្រង់ទ្រាយតូចដែលយល់ព្រមផលិតបន្ថែមគ្រឿងសម្ភារះបង្គន់ ទៅលើផលិតផលដែលពួកគាត់មានស្រាប់ ដើម្បីធ្វើជាដៃគូសហការជាមួយ។

មុនដំបូង អ្នកស្រីចំរើន មានក្តីបារម្ភក្នុងការសហការជាមួយអង្គការវ័តធើសេដ។ អ្នកស្រីខ្លាចជួបនឹងការបរាជ័យម្តងទៀត និងជំពាក់បំណុលគេកាន់តែច្រើន។ អ្នកជិតខាងរបស់អ្នកស្រីក៏បារម្ភថាការផ្តល់ឱកាសរបស់អង្គការវ័តធើសេដ គ្រាន់តែជាការបោកប្រាស់តែប៉ុណ្ណោះ។ ម៉្យាងទៀត អ្នកស្រីក៏មិនជឿដែរថា នៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាលដូចនេះ អាចនឹងមានតម្រូវការទិញបង្គន់អនាម័យពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឯនោះទេ។

យ៉ាងណាមិញ អ្នកស្រីចំរើន ក៏យល់ឃើញដែរថា ការចូលរួមជាមួយអង្គការវ័តធើសេដ អ្នកស្រីមិនមានអ្វីត្រូវខាតបង់ច្រើនទេ ក៏សម្រេចចិត្តទិញពុម្ភលូបង្គន់មួយដើម្បីសាកល្បងទៅតាមការបង្ហាញរបស់អង្គការវ័តធើសេដ ក្នុងការរកប្រាក់ចំណូលពីការលក់បង្គន់នេះ។

ពេលនោះ អ្នកស្រីចំរើនមានជីវភាពខ្វះខាតខ្លាំងណាស់ ដោយគ្មានប្រាក់ទិញថ្មយកមកចាក់លូបង្គន់នោះទេ។ អ្នកស្រីបានដើរប្រមែប្រមូលដុំថ្មធំៗនៅជុំវិញភូមិមកដំបំបែកឱ្យតូចៗជារៀងរាល់ថ្ងៃ រហូតដល់យប់ជ្រៅ ដើម្បីបានកម្ទេចថ្មទាំងនោះយកមកចាក់ធ្វើជាលូបង្គន់អនាម័យនៅថ្ងៃបន្ទាប់។

ក្រោយមក ការលក់របស់អ្នកស្រីបានចាប់ផ្តើមកើនឡើងទាំងលូបង្គន់ ពាងទឹក សសរផ្ទះ និងផលិតផលផ្សេងៗទៀត។ តាមរយៈការជួយគាំទ្រពីអង្គការវ័តធើសេដ អ្នកស្រីចំរើន មិនត្រឹមតែបានរៀនអំពីបច្ចេកទេសធ្វើលូបង្គន់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានរៀនពីការធ្វើជំនួញឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ការធ្វើទីផ្សារលក់ផលិតផលឱ្យកាន់តែប្រសើរ និងទទួលបានអតិថិជនថ្មីៗបន្ថែមទៀត។ សព្វថ្ងៃនេះ អ្នកស្រីគ្មានជំពាក់បំណុលគេទៀតទេ ព្រមទាំងមានលក់ផលិតផលធ្វើពីស៊ីម៉ង់ជាច្រើនប្រភេទដូចជា ពាងទឹក សសរផ្ទះ លូបង្គន់ ពិសេសគឺឈុតបង្គន់អនាម័យតែម្តង។

ការរីកចំរើនផ្នែកអាជីវកម្មរបស់អ្នកស្រីមិនត្រឹមតែជួយទ្រងទ្រង់ជីវភាពគ្រួសារអ្នកស្រីអោយប្រសើរជាងមុននោះទេ តែថែមទាំងជួយដល់ស្ត្រីផ្សេងទៀតនៅក្នុងសហគមន៍របស់អ្នកស្រីផងដែរ។ ក្នុងចំណោមកម្មករទាំង៧នាក់ ដែលអ្នកស្រីចំរើន ជួលមកធ្វើការ មានបុរសតែ២នាក់ប៉ុណ្ណោះ គឺសម្រាប់ដឹកជញ្ជូន។ ចំណែកឯកម្មករ៥នាក់ទៀត សុទ្ធតែជាស្ត្រី ហើយពួកគេជួយអ្នកស្រីក្នុងការចាក់លូបង្គន់ និងផលិតផលផ្សេងៗទៀត។ អ្នកស្រីចំរើន បានពន្យល់ដូច្នេះថា៖ «អ្នកជិតខាងខ្ញុំម្នាក់ គឺជាស្ត្រីមេម៉ាយ។ គាត់គ្រោងចាកចេញពីខេត្តដើម្បីស្វែងរកការងារធ្វើ។ តែដោយបានមកធ្វើការជាមួយខ្ញុំ គាត់មិនចាំបាច់ត្រូវចាកចេញពីភូមិស្រុក ឬទុកកូនតូចគាត់អោយនៅជាមួយជីដូនជីតានោះឡើយ។»

តាំងពីពេលនោះមក អ្នកស្រីបានជួលស្ត្រីពីក្នុងសហគមន៍ខ្លួនអោយមកជួយចាក់លូបង្គន់ ពាងទឹក និងផលិតផលផ្សេងទៀត ដែលម្នាក់ៗតម្រូវឱ្យធ្វើការផ្នែកផ្សេងៗគ្នា ពោលគឺ ម្នាក់ធ្វើខាងលាយស៊ីម៉ងត៍ ម្នាក់ធ្វើគំរបលូ ឬពាងទឹក និងម្នាក់ទៀតចាក់លូបង្គន់ ហើយខ្សែចង្វាក់ការងារបែបនេះធ្វើឱ្យអ្នកស្រីអាចបង្កើតផលិតផលបានរាប់សិបនៅក្នុងមួយថ្ងៃៗ។ ជាចុងក្រោយ អ្នកស្រីបានលើកឡើងថា៖ «យើងមិនចាំបាច់ពឹងផ្អែកតែលើបុរសទេ។ ស្ត្រីក៏អាចធ្វើការងារនេះបានដែរ។»

Ms. Chomroeun Ouen’s wooden house stands on a large plot of land in Pursat province, northwest of Phnom Penh. The front yard, patched with grass, has crop circle patterns from the toilet rings that were drying under the heat of the sun. Just hours before, Ms. Ouen’s husband transported the finished toilet parts to customers in the area, leaving behind an empty space for the next set of rings to receive the sun.

It’s commonly assumed that men are the labourers and women the administrators in a construction business. Not at Ms. Ouen’s house. She does not shy away from the manual labour and has been making toilet rings for nearly 30 years. Self-taught and determined, she replicated her father’s business at a young age. Today, she and a team of exclusively women construction workers make nearly 20 cement toilet rings per day –  enough for three to five households per day to purchase a toilet.

However, her business didn’t start as an instant success. As the oldest sister of five daughters, Mrs. Chomroeun shouldered the responsibility of looking after her siblings and aging father since she was a teenager. At 17, she moved to a neighbouring village with her new husband and followed in her father’s footsteps by starting a small, rural construction business.  She started by teaching herself to make rainwater jars, having observed her father and his workers make them for years. “At first my jars were misshapen but still usable,” said Ms. Ouen. “But now they’re better quality than every other business in the province so I demand a higher price for them.”

When she started, Ms. Ouen was selling only a few jars per month, barely making enough to cover her household expenses. She was forced to turn to other sources of income to make ends meet and decided to invest in a farm. Her farm failed leaving her with huge debts.

In 2011, WaterSHED knocked on her door. It was the infancy of our market building activities and we were looking for small construction businesses to partner with businesses that can easily add toilets to their original offerings.

Ms. Oeun was apprehensive to work with us. She was fearful of enduring another failure and accruing more debt. Her neighbours were fearful WaterSHED’s opportunity was a scam. Lastly, she didn’t believe there was any demand for toilets in such a remote area.

But Ms. Oeun had little to lose so she purchased one toilet mould on credit to test WaterSHED’s theory that she could profit from the sale of toilets.

Back then Ms. Ouen was so broke, she didn’t even have the money to buy the rubble required to make toilet rings. She would go scavenging around her neighbourhood for large rocks that she would chisel by hand to make rubble. She did this every day, late into the night, so there was rubble available the next day to make toilet rings.

Her sales began to grow, not only for toilets but also jars, pillars, and all other products she has since started to offer. With WaterSHED’s help, Ms. Ouen not only learned to make toilet rings but learned to operate her business more efficiently, market her product better, and reach a new customer base. Today she is debt free and sells an array of home construction products including rainwater jars, pillars, large sewage rings and, of course, toilet sets.

As the business grew, it not only helped her family survive but helped women in her community. Of the seven workers Ms. Ouen employs, only two are men, relegated to making deliveries. The five other workers are women who help her make toilets and other cement products. “One of my neighbours is a widow. She was going to leave the province to find work,” explains Ms. Ouen. “By working with me she doesn’t have to leave her home or leave her young children behind with grandparents.” Since then, she has intentionally hired the women from her community to help her make toilets, jars, and other products – each one designated to making a single part of the product. One is the cement mixer, another makes the lid, and another the ring – an assembly line that has made it possible for her to make dozens of products in a single day. “We don’t have to always rely on men. Women can do the job.”